Jako że Tykocin naprawdę mnie zaskoczył na plus postanowiłem przedstawić to niezwykle ciekawe historycznie miasteczko w kilku odsłonach .
Tykocin to miasto, gdzie przebywali wielokrotnie w dawnych czasach królowie oraz książęta polscy. Duża liczba zabytków, a przede wszystkim zachowany oryginalny układ przestrzenny miasta, z widoczną do dzisiaj granicą części żydowskiej, z oryginalną synagogą (muzeum) powoduje, że miasto jest coraz częściej odwiedzane przez turystów z kraju i zagranicy.
Początki Tykocina związane są z grodem mazowieckim, znajdującym się w odległości ok. 3 km na południe od obecnego miasta, którego pozostałości zachowane są w pobliżu wsi Sierki i nazywane potocznie Zamczyskiem. W okresie od XI do XIV w. był to mazowiecki gród rzędu kasztelańskiego z podgrodziem. Według badań historyków Tykocin powstał w miejscu przeprawy przez rzekę Narew dla skrócenia szlaku handlowego prowadzącego z Połocka i Wilna w kierunku Poznania i Krakowa. Rozwinął się z osady podgrodowej na pograniczu Mazowsza i Wielkiego Księstwa Litewskiego, na fali kolonizacji polskiej z Mazowsza oraz wskutek rozwoju wymiany handlowej w XIV w. między Polską i Wielkim Księstwem Litewskim.
Tykocin w ostatnim okresie życia Zygmunta Augusta stał się centrum i siedzibą podlaskich dóbr królewskich. W tykocińskiej twierdzy został umieszczony arsenał Rzeczypospolitej, skarbiec (spoczywały tu między innymi słynne arrasy oraz biblioteka króla Zygmunta Augusta). Po wygaśnięciu dynastii Jagiellonów w 1572 r. Tykocin, obok Knyszyna i Wasilkowa stał się królewszczyzną (starostwem i leśnictwem), pozostając nią do 1661 r., kiedy to wraz z całym starostwem otrzymał go na dziedziczną własność uchwałą sejmową Sejmu Warszawskiego za zasługi dla Rzeczypospolitej Stefan Czarniecki.
Pomnik Stefana Czarnieckiego z 1763 roku który stoi po środku placu – szacowany jest na drugi po Kolumnie Zygmunta najstarszy pomnik świecki w Polsce, dzieło rzeźbiarza francuskiego Pierre de Coudray, wzniesiony z inicjatywy Jana Klemensa Branickiego, prawnuka Stefana Czarnieckiego, wykonana z piaskowca szydłowieckiego rzeźba dwumetrowej wysokości, umieszczona na cokole, przedstawia hetmana w stroju szlacheckim, ze złotą buławą w podniesionej ręce. Na cokole widnieją łacińskie inskrypcje z tekstem przywileju nadania starostwa tykocińskiego Stefanowi Czarnieckiemu. Usytuowany na środku placu postument został wyeksponowany w 1994 roku w wyniku działania trąby powietrznej, która wyrwała i połamała otaczające go drzewa .
Czarniecki odbudował zniszczony w czasie Potopu szwedzkiego zamek i umieścił w nim swój osobisty skarbiec, gromadząc w nim znaczne dobra, które uczyniły jego córki jedną z najlepszych partii w Rzeczypospolitej. Poprzez mariaże córek hetmana, Tykocin wraz ze starostwem stał się własnością Gryfitów Branickich. Braniccy utworzyli w miejscu starostwa hrabstwo tykocińskie, a Tykocin stał się centrum ich podlaskich dóbr.
Na szczycie placu stoi kościół pod wezwaniem w. Trójcy barokowy kościół oraz zespół klasztorny pomisjonarski fundacji J. K. Branickiego (1742–1749) Kościół ten powstawał w dwóch etapach . Budowę rozpoczęto w roku 1742, a wieże po obu stronach kościoła głównego powstały pod koniec roku 1748 .
Kościół zamyka wschodnią ścianę Dużego Rynku w Tykocinie, jest budowlą typu bazylikowego, z okazałą elewacją frontową określaną jako fasada parawanowa. Charakterystycznie dla tego regionu pokryty jasnożółtym tynkiem glinowym oraz czerwonym pokryciem dachowym.
Nieopodal Dużego rynku jest nieco mniejszy zwany Małym Rynkiem to niegdyś centrum dzielnicy żydowskiej, umiejscowiony w pobliżu synagogi z fragmentami arkadowego muru z bramami .
Tuż obok znajduje się duża synagoga jednak podczas mojej wizyty cały jej teren był rozkopany i ogrodzony .
Nieco z boku obu rynków kilkaset metrów dalej znajduje się jeszcze jeden bardzo ciekawy zespół klasztorny niestety łatwo go pominąć i trzeba pilnować oznakowania .
To Zespół Klasztorny Bernardynów – mieści się przy ul. Klasztornej; został wybudowany w latach 1771-1791
Pod wezwaniem Nawiedzenia NMP został ufundowany w 1479 r. przez Marcina Gasztołda, wojewodę kijowskiego, a potem trockiego. Jego pierwszym przełożonym i jednocześnie prowincjałem polskiej prowincji bernardyńskiej został Marian z Jeziorka. Dzięki niemu papież Sykstus IV bullą z dnia 8 lutego 1480 r. pozwolił na dokonanie erekcji klasztoru. Na kępie narwiańskiej rozpoczęto budowę murowanego kościoła i klasztoru, jednak w 1483 r. po wybudowaniu prezbiterium i części konwentu fundator zmarł.
Krzysztof Wiesiołowski, starosta tykociński (1613-1637), jako wotum za ocalenie życia króla Zygmunta III, który w listopadzie 1630 r. chronił się tu przed morowym powietrzem, wzniósł w kościele bernardyńskim ołtarz św. Sebastiana.
Obecnie obiekt należy do kurii biskupiej w Łomży. W latach 70. XX w. urządzono tu Dom Emerytalny dla księży z diecezji łomżyńskiej, a w 1998 – Dom Pomocy Społecznej pw. św. Franciszka z Asyżu prowadzony przez Caritas Diecezji Łomżyńskiej (przeznaczony dla kobiet chorych psychicznie) .
Tykocin to naprawdę świetne miejsce na odwiedzenie i poznanie jego historii która jest jak na takie podlaskie prowincjonalne miasteczko bardzo interesująca .
A jak dodam że jeszcze niemal w granicach miasteczka jest jeszcze coś nad wyraz ciekawego to koniecznie trzeba tu latem przyjechać … latem bo bociany maja tu swoją Europejską Wioskę Bocianią o której opowiem przy innej opowieści o bardzo ciekawym Podlasiu i jego urokach .
Tykocin w ostatnim okresie życia Zygmunta Augusta stał się centrum i siedzibą podlaskich dóbr królewskich. W tykocińskiej twierdzy został umieszczony arsenał Rzeczypospolitej, skarbiec (spoczywały tu między innymi słynne arrasy oraz biblioteka króla Zygmunta Augusta). Po wygaśnięciu dynastii Jagiellonów w 1572 r. Tykocin, obok Knyszyna i Wasilkowa stał się królewszczyzną (starostwem i leśnictwem), pozostając nią do 1661 r., kiedy to wraz z całym starostwem otrzymał go na dziedziczną własność uchwałą sejmową Sejmu Warszawskiego za zasługi dla Rzeczypospolitej Stefan Czarniecki.
Pomnik Stefana Czarnieckiego z 1763 roku który stoi po środku placu – szacowany jest na drugi po Kolumnie Zygmunta najstarszy pomnik świecki w Polsce, dzieło rzeźbiarza francuskiego Pierre de Coudray, wzniesiony z inicjatywy Jana Klemensa Branickiego, prawnuka Stefana Czarnieckiego, wykonana z piaskowca szydłowieckiego rzeźba dwumetrowej wysokości, umieszczona na cokole, przedstawia hetmana w stroju szlacheckim, ze złotą buławą w podniesionej ręce. Na cokole widnieją łacińskie inskrypcje z tekstem przywileju nadania starostwa tykocińskiego Stefanowi Czarnieckiemu. Usytuowany na środku placu postument został wyeksponowany w 1994 roku w wyniku działania trąby powietrznej, która wyrwała i połamała otaczające go drzewa .
Czarniecki odbudował zniszczony w czasie Potopu szwedzkiego zamek i umieścił w nim swój osobisty skarbiec, gromadząc w nim znaczne dobra, które uczyniły jego córki jedną z najlepszych partii w Rzeczypospolitej. Poprzez mariaże córek hetmana, Tykocin wraz ze starostwem stał się własnością Gryfitów Branickich. Braniccy utworzyli w miejscu starostwa hrabstwo tykocińskie, a Tykocin stał się centrum ich podlaskich dóbr.
Na szczycie placu stoi kościół pod wezwaniem w. Trójcy barokowy kościół oraz zespół klasztorny pomisjonarski fundacji J. K. Branickiego (1742–1749) Kościół ten powstawał w dwóch etapach . Budowę rozpoczęto w roku 1742, a wieże po obu stronach kościoła głównego powstały pod koniec roku 1748 .
Kościół zamyka wschodnią ścianę Dużego Rynku w Tykocinie, jest budowlą typu bazylikowego, z okazałą elewacją frontową określaną jako fasada parawanowa. Charakterystycznie dla tego regionu pokryty jasnożółtym tynkiem glinowym oraz czerwonym pokryciem dachowym.
Nieopodal Dużego rynku jest nieco mniejszy zwany Małym Rynkiem to niegdyś centrum dzielnicy żydowskiej, umiejscowiony w pobliżu synagogi z fragmentami arkadowego muru z bramami .
Tuż obok znajduje się duża synagoga jednak podczas mojej wizyty cały jej teren był rozkopany i ogrodzony .
Nieco z boku obu rynków kilkaset metrów dalej znajduje się jeszcze jeden bardzo ciekawy zespół klasztorny niestety łatwo go pominąć i trzeba pilnować oznakowania .
To Zespół Klasztorny Bernardynów – mieści się przy ul. Klasztornej; został wybudowany w latach 1771-1791
Pod wezwaniem Nawiedzenia NMP został ufundowany w 1479 r. przez Marcina Gasztołda, wojewodę kijowskiego, a potem trockiego. Jego pierwszym przełożonym i jednocześnie prowincjałem polskiej prowincji bernardyńskiej został Marian z Jeziorka. Dzięki niemu papież Sykstus IV bullą z dnia 8 lutego 1480 r. pozwolił na dokonanie erekcji klasztoru. Na kępie narwiańskiej rozpoczęto budowę murowanego kościoła i klasztoru, jednak w 1483 r. po wybudowaniu prezbiterium i części konwentu fundator zmarł.
Krzysztof Wiesiołowski, starosta tykociński (1613-1637), jako wotum za ocalenie życia króla Zygmunta III, który w listopadzie 1630 r. chronił się tu przed morowym powietrzem, wzniósł w kościele bernardyńskim ołtarz św. Sebastiana.
Obecnie obiekt należy do kurii biskupiej w Łomży. W latach 70. XX w. urządzono tu Dom Emerytalny dla księży z diecezji łomżyńskiej, a w 1998 – Dom Pomocy Społecznej pw. św. Franciszka z Asyżu prowadzony przez Caritas Diecezji Łomżyńskiej (przeznaczony dla kobiet chorych psychicznie) .
Tykocin to naprawdę świetne miejsce na odwiedzenie i poznanie jego historii która jest jak na takie podlaskie prowincjonalne miasteczko bardzo interesująca .
A jak dodam że jeszcze niemal w granicach miasteczka jest jeszcze coś nad wyraz ciekawego to koniecznie trzeba tu latem przyjechać … latem bo bociany maja tu swoją Europejską Wioskę Bocianią o której opowiem przy innej opowieści o bardzo ciekawym Podlasiu i jego urokach .
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz